Schrif­te­lijke vragen Uitvoering motie Normen gezonde leef­om­geving (19M11) en Scho­ne­lucht­ak­koord

Indiendatum: 5 feb. 2022
Antwoorddatum: 9 mrt. 2021

Geachte voorzitter en leden,

Het raadslid De Groot, van de fractie Partij voor de Dieren, heeft ons bij brief, ingekomen 5 februari 2021, schriftelijk vragen gesteld op grond van artikel 44 van het Reglement van Orde voor de Politieke Avond van de gemeente Arnhem 2018 over de Uitvoering motie Normen gezonde leefomgeving (19M11) en Schone Luchtakkoord. De vragen zijn als bijlage toegevoegd aan deze brief.

Ter beantwoording van deze vragen delen wij u het volgende mee.

1. Klopt onze waarneming dat motie 19M11 niet wordt uitgevoerd? Wat is hiervan de reden? Wat gaat u in het vervolg doen om deze motie wel recht te doen aangaande alle daarin genoemde waarden (lucht, geluid en water)?

De WHO-normen spelen een rol bij de uitvoering van de Luchtagenda. Deze normen geven richting aan de actualisatie van de Luchtagenda, die binnenkort aan de raad gestuurd zal worden. Motie 19M11 wordt dan afgedaan. De WHO-norm voor geluid speelt een rol in ons beleid, omdat we ervoor kiezen om geluidhinder programmatisch aan te pakken: dat wil zeggen dat we periodiek het aantal geluidgehinderden bepalen en aantal slaapverstoorden, waarna we in een actieplan de belangrijkste bronnen aanpakken. In het Actieplan vergelijken we de werkelijke situatie met de WHO-normen. De gemeente heeft geen taak met betrekking tot oppervlaktewater en grondwater, behalve het voorkomen van verontreinigingen. De drinkwaterkwaliteit, waarvoor WHO-normen gelden, valt niet onder de bevoegdheid van de gemeente.

2. Welk effect hebben de maatregelen zoals de milieuzone voor dieselauto’s die in het kader van de Luchtagenda 2018 zijn genomen gehad? Hebben deze daadwerkelijk knelpunten geheel opgelost? Zo ja welke?

De maatregelen uit de Luchtagenda 2019, zoals de milieuzone personenwagens diesel en sinds kort de milieuzone bestelauto's diesel hebben in 2020 al het effect gehad dat de concentratie stikstofdioxide op de knelpunten aan de Eusebiusbuitensingel en de Velperbuitensingel onder de grenswaarde uit de Wet Milieubeheer gezakt is. In onderstaande tabel is aangegeven welke concentraties er berekend zijn met de Monitoringtool van de rijksoverheid en welke grens- en advieswaarden (WHO) er gelden.

3. Houtrook van pelletkachels en open haarden is een grote bron van fijnstof en schadelijke gassen. De gemeente geeft voorlichting over verantwoord stoken e.d. Welke resultaten heeft u hiermee tot nu toe geboekt? Hoe groot is de deelname aan de webinars?

De communicatie over goed stookgedrag kent een aantal kanalen: Er zijn artikelen op de gemeentepagina geplaatst, de stichting Natuur en Milieu Gelderland heeft een webpagina geopend (https://www.natuurenmilieugeld... ) en er is in januari 2021 een workshop "Goed stoken" via een webinar gegeven. Bij deze webinar waren 72 inwoners aanwezig. Er worden deze maand nog twee workshops georganiseerd over dit onderwerp.

4. Bent u het met ons eens dat het streven om in 2030 te voldoen aan de ambitie in het Schoneluchtakkoord, te voldoen aan de WHO-normen voor lucht, vereist dat daar nu al concrete doelen en maatregelen voor vastgesteld worden? Graag een toelichting. Hoe werkt het gemeentebestuur naar dit doel?

In de Luchtagenda die in 2019 is vastgesteld stond een aantal maatregelen om de luchtkwaliteit te verbeteren. In de Luchtagenda stond ook dat de maatregelen die in de lijst van het flankerende beleid genoemd waren, toegevoegd zouden worden aan de uitvoeringslijst, indien nodig voor het halen van de gezondheidsdoelen. Om te voldoen aan de doelen uit het SLA en de WHO-normen, wordt nu onderzoek gedaan naar het uitbreiden van de Luchtagenda met maatregelen die dit kunnen bewerkstelligen.

5. Hoe wordt toezicht gehouden op grote pelletkachel-installaties bijvoorbeeld voor blokverwarming, die vergunningplichtig zijn en wat zijn de bevindingen?

Biomassa-installaties zijn pas vergunningplichtig vanaf 15 MW. Tussen de 20 kW en 15 MW zijn installaties van inrichtingen meldingplichtig. Installaties voor blokverwarming in de stad zijn dus doorgaans niet vergunningplichtig maar wel meldingsplichtig. Op dit moment wordt onderzocht hoe de gemeente Arnhem meer invloed kan krijgen bij de plaatsing van dergelijke kleinere installaties.

6. Welke mogelijkheden ziet u om overlast van niet-vergunningplichtige pellet- en houtkachels te beperken door meer toezicht en handhaving?

Naast de reeds genoemde communicatie over houtstook, gaat het project Houtstook over het vaststellen van een juridisch houdbare procedure bij hinder en klachten en het opnemen van een hinderartikel in de APV. Daarbij moet bepaald worden wat verstaan moet worden onder het begrip "onaanvaardbare hinder".

7. De WHO normen zijn veelal strenger dan de wettelijke normen voor lucht, geluid en waterkwaliteit. Heeft u inzicht in waar in de gemeente de toepassing van de WHO-normen voor lucht, geluid en waterkwaliteit knelpunten zouden opleveren, die bij toepassing van de wettelijke normen niet zouden optreden? Zo ja, wilt u die dan met de raad delen? Zo nee, wilt u dit dan gaan onderzoeken?

De motie 19M11 heeft onder andere betrekking op de WHO-normen voor lucht. In bovenstaande tabel is aangegeven dat er bij het knelpunt op de Centrumring de hoogste concentraties worden berekend. Voor PM 2,5 geldt echter dat over de hele stad de concentratie gemiddeld nog boven de advieswaarde van de WHO ligt. Dat betekent dat de PM 2,5 concentratie om meer generieke (stadsbrede) maatregelen vraagt. De PM 10 concentratie ligt alleen bij het knelpunt boven de WHOnorm. Elders in de stad ligt de PM 10 concentratie er al onder. De knelpunten met betrekking tot geluidhinder worden elke vijf jaar gepubliceerd door de gemeente, in de vorm van kaarten en tabellen met aantallen geluidgehinderden en slaapverstoorde inwoners (zie https://www.arnhem.nl/Inwoners..._Arnhem). Uit deze kaarten en tabellen is, als je de contouren vergelijkt met de WHO-norm (Lden = 53 dB en Lnight= 45 dB), op te maken waar de WHO-normen worden overschreden. Op dit moment is een Actieplan Omgevingslawaai in voorbereiding, waarin wordt vastgelegd hoe de meest urgente situaties aangepakt kunnen worden.

8. Het plan van aanpak omgevingsplan Arnhem voorziet een “thematisch-gebiedsgerichte” aanpak. Hoe gaat het vaststellen van omgevingswaarden voor geluid en fijnstof in deze aanpak plaatsvinden? Welke prioriteit wilt u geven aan dit belangrijke onderdeel van het omgevingsplan? Hoe gaat het toepassen van de WHO-normen in het omgevingsplan plaatsvinden, en welke rol spelen lokale omgevingswaarden zoals in de omgevingswet genoemd daarin?

Luchtkwaliteit en geluid maken onderdeel uit van de fysieke leefomgeving en krijgen straks een plek in het omgevingsplan. Vooralsnog gaan we voor geluid uit van een gebiedsgerichte aanpak volgend uit het Beleidsplan Geluid (2008) en de huidige structuurvisie (2012) waarbij we afhankelijk van het gebiedsprofiel (centrum, stedelijke zone, stadswijk, bedrijventerrein et cetera) verschillende doelstellingen voor geluid hanteren. Dit beleid was gericht om minimaal te voldoen aan de wettelijke normen. Binnenkort wordt in het Actieplan Omgevingslawaai aangegeven waar de WHO-norm wordt overschreden. Voor luchtkwaliteit gaan we uit van de doelstelling uit de Luchtagenda (2019) om te voldoen aan de WHO normen voor 2040. Voor luchtkwaliteit hanteren we geen gebiedsgerichte doelstellingen. Dit is weinig zinvol en ook niet effectief omdat fijnstof zich niet laat begrenzen tot een gebied. Wel liggen er gebiedsgerichte opgaven om de luchtkwaliteit te verbeteren zoals het streven naar een emissieloze bevoorrading van de binnenstad en de milieuzone op de centrumring. Het werken met omgevingswaarden (lucht, water en geluid) is een nieuw onderdeel in de wet en we onderzoeken nog welke rol dit instrument kan spelen in het omgevingsplan voor geluid of voor luchtkwaliteit. Mede bepalend hiervoor is de omgevingsvisie waarin de ambities voor een gezonde leefomgeving worden vastgelegd en aangegeven wordt hoe we die ambities in de stad willen gaan verwezenlijken. Het zorgen voor een adequaat beschermingsniveau heeft een hoge prioriteit.

9. In oktober 2020 heeft de Tweede Kamer ingestemd met een voorstel van GL en SGP om 30 kilometer per uur als leidende maximumsnelheid binnen de bebouwde kom te gaan hanteren i.p.v. 50 km/u . Naast een grotere verkeersveiligheid vermindert deze maatregel de uitstoot van broeikasgassen, fijnstof en heeft het een lagere geluidhinder tot gevolg. Bent u bereid om vooruitlopend op landelijke richtlijnen, deze maatregel op korte termijn in Arnhem in te voeren?

Het grootste deel van de wegen in Arnhem kent al een maximumsnelheid van 30 km/uur, deze wegen liggen met name in de woonwijken. Op de rest van de wegen geldt een maximumsnelheid van 50 km/uur of hoger. Vooruitlopend op de landelijke richtlijnen kan het college laten onderzoeken wat de gevolgen zijn van een stadsbrede invoering van een maximum snelheid van 30 km/uur (waarbij ook gekeken zal worden waar de doorstroming, en dus de luchtkwaliteit, verslechtert als gevolg van een snelheidsverlaging) en zal het college daarna een afweging maken over de realisatie.

10. Heeft u deelgenomen aan de enquête van de Volkskrant? Wilt u de antwoorden die u heeft gegeven met de raad delen?

Ja, de gemeente Arnhem heeft meegedaan aan deze enquête. De antwoorden zijn als bijlage bij deze brief gevoegd.